Kako podstaći ekološki aktivizam?

Abstract

Ekološka svest ne podrazumeva samo određeni stepen svesnosti pojedinca ili društvene grupe već i visok nivo praktičnih aktivnosti na individualnom i društvenom planu. Kao odgovor na rastući problem devastacije reka formirana je Fejsbuk grupa čije su osnovne aktivnosti informisanje javnosti o projektima malih hidroelektrana, o njihovom uticaju na životnu sredinu, pravna borba za zaštitu prirode, organizovanje tribina, skupova, protestnih okupljanja, čišćenja reka. Ovo istraživanje je sprovedeno sa ciljem da se ustanovi koje su barijere za angažovanje članova u različitim aktivnostima usmerenim na zaštitu životne sredine. Instrument: Na osnovu višemesčnog praćenja aktivnosti FB grupe, formulisano je pitanje u upitniku u kojem su kao ponuđeni odgovori navedeni faktori prepoznati kao potencijalne barijere za angažovanje ispitanika, uz mogućnost dopisivanja odgovora. Zadat je upitnik o ekološkim stavovima Ameriga i saradnika, a za potrebe ovog istraživanja korišćeni su podaci sa subskale ekološke apatije, koja meri indiferentnost prema pitanjima zaštite životne sredine (N = 255). U analizi je primenjena deskriptivna statistika, t-test i linearna korelacija. Rezultati pokazuju da ni jedan ispitanik ne smatra da problem nije dovoljno važan da bi mu se posvetilo vreme, ali tek 15% navodi da su se lično angažovali na konkretnim aktivnostima. Kao barijere za aktivnije učešće identifikuju se, između ostalog stav da je potrebno da se najviše angažuju neposredno ugroženi (8%), nedovoljna upoznatost sa problemom (6%), da su potrebni stručniji ljudi (5%), da institucije neće imati sluha za građane, (7%). Utvrđeno je da skor na skali ekološke apatije značajno korelira sa nekom od barijera (veći skorovi prate nedovoljnu upoznatnost sa problemom r = .180, p < .05; stav da već ima dovoljno angažovanih r = .374, p < 0.05, i da su potrebni stručniji ljudi, r = .142, p < .05). Između grupa koje su u različitoj meri aktivne beleže se razlike u zastupljenosti barijera. Već između ispitanika koji ne prate vesti na FB grupi i onih koji se povremeno informišu javlja se razlika u korist druge grupe u stavu da svako može da doprinese, (t = -3.808, df= 98, p < .05,) kao i u stavu da najviše treba da se angažuju neposredno ugroženi, a koji je više izražen kod grupe koja ne prati vesti (t = 3,145, df = 89, p < .05,). Autori zaključuju da je pasivnost uzrokovana jednim delom indiferentnim odnosom prema problemima životne sredine, kao i da, po svoj prilici, sama izloženost informacijama i upoznatost sa aktivnostima i njihovim rezultatima može da utiče na smanjenje barijera za aktivizam.

The research explores the barriers to participation in activities for environmental protection among the members of a large Facebook group gathered around the problem of river devastation by small hydropower plants. Instruments: A list of possible barriers with possibility to add a reason if not offered and a questionnaire on environmental attitudes by Amerigo and associates (N = 255). Analysis: descriptives, t-test and linear correlation. Results: not a single respondent perceives the problem insufficiently important, but only 15% claim to be active. The main barriers for more active participation are: the attitude that only directly endangered people should participate; insufficient knowledge about the problem; expectation that that the institutions will not react. Results indicate that passivity is partially caused by indifferent attitude towards environment, and that learning about group activities and their results can weaken the barriers.