Struktura vrednosnih orijentacija studenata

Abstract

radu se analiziraju vrednosne orijentacije studenata. U istraživanju u kome su učestvovali studenti (N=635) Univerziteta u Rijeci primenjena je anketa. Glavna teza teorije modernizacije jeste da se promene u socioekonomskoj sferi društva reflektiraju na njegov sistem vrednosti. Zato u savremenim društvima slabe tradicionalne a jačaju moderne i postmoderne vrednosti. Specifičnost bivših socijalističkih društava odnosi se na to da je u njima, nakon protivrečnog procesa polumodernizacije, došlo do intenzivnog procesa retradicionalizacije. Tranzicija mlade generacije u odraslo doba događa se u konkretnom društvenom kontekstu za koji je karakterističan „sukob” suprotstavljenih vrednosti. Stoga je važno ispitati koje društvene vrednosti mladi prihvataju. Najpre se to odnosi na studentsku populaciju, s obzirom na to da je to resurs iz kog će se u budućnosti regrutovati društvena elita. U radu se problematizuju sledeća pitanja: U kojoj meri suprotstavljeni procesi modernizacije i retradicionalizacije društva ostavljaju traga na vrednosne orijentacije studenata? U kojoj meri se stavovi studenata razlikuju s obzirom na socijalne karakteristike njihovih porodica? Statistička obrada je obuhvatila univarijatnu, bivarijatnu i multivarijatnu analizu. Rezultati pokazuju da većina studenata prihvata postmoderne vrednosti (multikulturnost), a vrlo malo njih prihvata tradicionalne vrednosti (klerikalizam i etnocentrizam). Utvrđena je veza između tradicionalnih vrednosnih orijentacija i konzervativnih porodičnih obrazaca. S tim u vezi je zaključak da su rezultati u saglasnosti sa hipotezom o liberalizujućem efektu obrazovanja.

This paper analyses the students’ value orientations based on the survey conducted at the University of Rijeka (N=635). The main thesis of the theory of modernization is that changes in the socioeconomic sphere of society generate changes in its predominant value system. Therefore, in the modern societies, the weakening of the traditional and the strengthening of modern and postmodern values can be observed. This was particularly noticeable in the ex-socialist societies whose social and political transitions were generally followed by the process of intensive retraditionalization. The transition of younger generation to adulthood is taking place in the specific context of the postsocialist and post-war transformation of a society, which is characterized by the “clash” of opposing social values. Therefore, it is important to explore which social values are embraced by the young people. This is particularly important in the context of student population, because many of them will become representatives of the future social elites. The paper seeks to address the following questions: To what extent the opposing processes of modernization and re-radicalization of post-socialist societies effects students’ expectance of different value orientations? To what extent different family backgrounds effect students’ adoption of traditional, modern or postmodern values? Data analysis was carried out through univariate, bivariate and multivariate statistical procedures. The results of our research show that students chiefly support the postmodern values (multiculturalism) and chiefly do not support the traditional values (clericalism and ethnocentrism). Furthermore, the analysis has established a link between students’ orientation to traditional values and existence of conservative patterns in their family background. The findings of our research support the main hypothesis of the theory of liberalizing effect of education.