Analiza priručnika za učitelje o projektnoj nastavi : gde su nestali istraživački elementi iz projekata

Abstract

Projektna nastava je jedna od reformskih inicijativa koje su uvedene u obrazovni sistem tokom poslednje dve godine. Pored sistemske obuke za prosvetne radnike, podršku uvođenju učenja kroz projekte obezbedili su i izdavači kroz priručnike za efikasno izvođenje projektne nastave. Cilј ovog rada je da utvrdimo u kojoj meri su priručnici pouzdan i sveobuhvatan oslonac učitelјima u procesu planiranja i izvođenja projektne nastave. Analzirana su četiri priručnika za učitelјe sledećih izdavača: Bigz, Kreativni centar, Eduka i Klet. Klјučni elementi analize izvedeni su iz aktuelne literature o projektnoj nastavi i obuhvataju sledeće kategorije: (1) referentni okvir projektne nastave; (2) cilј, zadaci i aktivnosti u projektu; (3) metodologija projekta; (4) produkti projekta i njegove vrednosti (istraživačka, vaspitna, praktična); (5) primeri projekata i njihova povezanost sa referentnim okvirom; (6) uloga IKT-a u projektima; (7) dodatni materijali i resursi za učenike i učitelјe; (8) evaluacija i refleksija. Rezultati ukazuju da priručnici retko prikazuju primere istraživačkih projekata što je neobično s obzirom na to da je razvoj kritičkog i logičkog mišlјenja u fokusu nastave bazirane na projektnom učenju. Izbor tema u priručnicima jesu iz svakodnevnog života, ali nisu postavlјene na problemski način kao što se to ističe u referentnim okvirima priručnika. Izostaju aktivnosti učenika koje se tiču sinteze prikuplјenih iskustava i saznanja o temi koju su obrađivali, kao i o produktima projekta. Priručnici ne sadrže u velikoj meri aktivnosti i zadatke otvorenog tipa koji izazivaju kognitivni konflikt potreban da bi se savladala nova znanja i izgrađivale komeptencije. Date su preporuke učitelјima i nastavnicima o načinima pripreme i realizacije projekata koji su istraživačkog karaktera.

Project-based learning is one of the reform initiatives introduced in the education system over the last two years. In addition to systemic training for teachers, the support for introducing the project-based learning has also been provided by publishers via manuals for efficient project-based learning. The aim of this paper is to determine to what extent the manuals present a reliable and comprehensive support to teachers in the process of planning and performing teaching based on project-based learning. Four teacher manuals from the following publishers are analysed: Bigz, Kreativni centar, Eduka, and Klet. The key analysis elements are derived from the current literature on the projectbased learning and cover the following categories: (1) reference framework for project learning; (2) objective, tasks and activities of the project; (3) project methodology; (4) products of the project and its values (research, educational, practical); (5) examples of projects and their relation to the reference frame; (6) role of ICT in the projects; (7) additional materials and resources for students and teachers; (8) evaluation and reflection. The results indicate that manuals rarely display examples of research projects, which is unusual given that development of critical thinking and logical reasoning is the focus of project-based learning. The topics covered in the manuals are the ones from everyday life but not presented in a problem approach, as pointed out in the manuals’ reference frames. There are no student activities involving the synthesis of collected experiences and knowledge on the topic covered and the products of the project. The manuals do not contain a great deal of openended activities and tasks that cause cognitive conflict necessary for mastering new knowledge and building competences. Recommendations are given to teachers on how to prepare and execute research projects.