Analiza udžbenika matematike : primena SPUR pristupa

Abstract

Udžbenički komplet je osnovni didaktički materijal u nastavi matematike i veoma je važno kakve zadatke sadrži. U radu smo analizirali udžbeničke komplete matematike za 4. razred osnovne škole kako bismo utvrdili zastupljenost zadataka primenjujući SPUR pristup. SPUR je multidimenzionalni pristup učenju matematike koji podstiče razvoj učenika kroz četiri dimenzije: veštine (Skills) podrazumevaju poznavanje procedura za rešavanje zadatka; osobine (Properties) se odnose na poznavanje matematičkih principa i činjenica; upotreba (Uses) podrazumeva primenu znanja u svakodnevnom životu, dok se predstavljanje (Representations) odnosi na upotrebu vizuelnih prikaza. Uzorak čine udžbenički kompleti matematike za 4. razred osnovne škole – tri izdavačke kuće – koji se najviše koriste na teritoriji Školske uprave Sombor. Instrument predstavlja ček lista sastavljena za potrebe ovog istraživanja, a metoda je analiza sadržaja. Zadaci su svrstani u jednu dimenziju ili u više dimenzija SPUR-a. Rezultati pokazuju da su zadaci iz svake od navedenih dimenzija podjednako zastupljeni u svim udžbeničkim kompletima. Najzastupljeniji su zadaci koji se odnose na dimenziju veštine (više od 65% ukupnog broja zadataka), zatim osobine (više od 18%), upotrebu (više od 9%) i najmanje zadaci koji se odnose na predstavljanje (manje od 4%). Udžbenički kompleti najviše podstiču razvoj veština, a najmanje sposobnost grafičkog predstavljanja postupaka i rešavanja zadataka. Nedovoljno su zastupljeni zadaci koji podstiču primenu matematičkih znanja u svakodnevnom životu. Ujednačen broj zadataka za svaku dimenziju bi omogućio učenicima lakše razumevanje i primenu matematičkih znanja kada se suoče sa realnim problemima. U budućim istraživanjimabi mogla biti ispitana povezanost zastupljenosti zadataka u udžbeničkim kompletima primenom SPUR pristupa i postignuća učenika na testu u kome bi bile ravnomerno zastupljene posmatrane dimenzije.

A textbook is basic didactic material in teaching mathematics and it is very important what kind of tasks it contains. In this study we analysed mathematics textbooks for the 4th grade of primary school in order to determine representation of tasks according to SPUR. SPUR is a multi-dimensional approach to learning mathematics that encourages development of students through four dimensions. The “Skills” include knowledge of procedures for solving a task, “Properties” include mathematical principles and facts, “Uses” imply the application of knowledge in everyday life and “Representations” involve the use of visual representations. The sample consists of mathematics textbook sets for the 4th grade of primary school by three publishing houses that are most frequently used in the territory of the School Administration of Sombor. The instrument is a checklist compiled for the purpose of this research, and the method is content analysis. Every task is sorted in one or more SPUR dimensions. Results show that tasks from each of the given dimensions are equally represented in all textbooks. The most common tasks are those related to the dimension of Skills (more than 65% of the total number of tasks), then Properties (more than 18%), Uses (more than 9%) and the least common are the tasks related to Representations (less than 4%). Textbook sets predominantly stimulate development of skills, and most infrequently the ability to graphically present procedures and solve tasks. In textbook sets, there is insufficient number of tasks that encourage development of the ability to apply mathematical knowledge in everyday life. A uniform number of tasks in textbook sets for each dimension would enable students to better understand and apply mathematical knowledge in face of real problems. Further researches should analyse relationship between the number of tasks in textbook sets by SPUR and students` achievements in the test consisted of equal number of tasks for every dimension.