Razvoj kompetencija učenika za moderno društvo : konstruktivistički pristup nastavi

Abstract

U radu se polazi od Uneskovog Globalnog okvira domena učenja koji omogućava razvoj sledećih kompetencija učenika: socioemocionalne kompetencije, kulturno-umetničke koje se odnose na pismenost i komunikaciju, pristup učenju i kogniciju, numeričko-matematičke i naučnotehničke kompetencije. Oslanjajući se na značajnu ulogu obrazovanja u razvoju i napretku društva, cilj rada je da se ispitaju mogućnosti razvoja kompetencija učenika za 21. vek kroz konstruktivističku nastavu, koja stavlja akcenat na konstrukciju znanja, polazi od interesovanja i potreba učenika, a nastavniku pripisuje ulogu facilitatora. Cilj se realizuje na teorijskom nivou, upotrebom metode teorijske analize i tehnike analize sadržaja. Rezultati teorijske analize ukazuju na mnogobrojne mogućnosti podsticanja navedenih kompetencija kroz sledeće elemente konstruktivističke nastave: socioemocionalne kompetencije (interaktivno učenje), kulturno-umetničke (učenje delanjem i manipulacijom predmeta), komunikacijske (diskusijom i dijalogom kroz kooperativno učenje), pristup učenju i kognicija (kreiranje problemskih situacija), numeričko-matematičke (rešavanje problema i aktivno učenje), naučnotehničke (nastava povezana sa realnim svetom i aktivno učenje). Izučavanjem relevantne pedagoške literature izveden je zaključak da se pomoću interaktivnog i kooperativnog učenja, samostalne konstrukcije znanja, kreiranja problemskih situacija, primene diskusije i dijaloga - obuhvata konstuktivistički zasnovana nastava, stvaraju optimalni uslovi za razvoj navedenih kompetencija. Pedagoške implikacije ukazuju na važnost poznavanja i primene strategija poučavanja i učenja koje su u službi razvoja kompetencija učenika neophodnih za funkcionisanje u 21. veku.

This paper is based on the UNESCO Global Learning Framework, which enables development of the following student competences: social and emotional competences; cultural and artistic competences referring to literacy and communication; approach to learning and cognitive competences; numerical and mathematical, and scientific and technical competences. Relying on the important role of education in development and progress of society, the aim of this paper is to examine the possibilities of developing the student competence for the 21st century via constructivist teaching. This teaching puts emphasis on knowledge construction, starting from the students’ interests and needs, and assigns the role of facilitator to the teacher. The goal is being achieved on a theoretical level, using the theoretical analysis method and content analysis techniques. The results of theoretical analysis point to numerous possibilities for encouraging stated competences via following elements of constructivist teaching: social and emotional competences (interactive learning), cultural and artistic (learning by acing and object manipulation), communication (discussion and dialogue through cooperative learning), approach to learning and cognitive competences (creating problem situations), numerical and mathematical (problem solving and active learning), scientific and technical (teaching related to the real world and active learning). The study of relevant pedagogical literature leads to conclusion that by interactive and cooperative learning, independent knowledge construction, creating problem situations, discussions and dialogues, constructivist-based teaching is covered, and optimal conditions for development of these competences are achieved. Pedagogical implications point to importance of understanding and applying the teaching and learning strategies that encourage development of student competences necessary for the 21st century.