Uspostavljanje prijateljstva u vrtiću: razvojne potrebe predškolske dece

Abstract

Motivacija predškolskog deteta zasnovana je na praktičnim aktivnostima i socijalnim interakcijama. Prijateljstvo zadovoljava detetovu potrebu za uspostavljanjem odnosa sa drugima na temelju odanosti, privrženosti i ljubavi, podržavajući osećaj vlastite vrednosti. Vršnjačka prihvaćenost i podrška podstiču razvoj kompetencija i motivacije za nove aktivnosti, pre svega igre. Visok nivo motivacije za rano učenje u predškolskom periodu pozitivno korelira sa društvenošću, zrelošću u određenim socijalnim situacijama, usmerenošću na saradnju, kao i sa samopouzdanjem i prediktor je motivacije za učenje i akademska postignuća kasnije u obrazovanju. Cilj ovog rada predstavlja identifikovanje procena vaspitača o aspektima prijateljstva predškolsk dece u odnosu na uzrast i pripadnost vaspitnoj grupi. Na uzorku predškolske dece (N=2009) primenjena je Opservaciona skala za procenu razvijenosti prijateljstva predškolske decekoja je sadržala 52 stavke u odnosu na koje su vaspitači procenjivali učestalost indikatora dečijih prijateljstava. Primenjena je faktorska analiza koja je rezultovala ekstrakcijom četiri smislena faktora: Prijateljstvo kao približavanje altruizmu, Prijateljstvo kao udaljavanje od egoizma, Prijateljstvo kao udaljavanje od narcisoidnosti i Prijateljstvo kao davanje i primanje ljubavi. Dobijeni rezultati ukazuju na statistički značajne razlike između pojedinih aspekata prijateljstva predškolske dece s obzirom na pripadnost vrtićkoj grupi. Uporedo sa uzrastom deteta usložnjavaju se socijalni odnosi i raste sposobnost njihovog prihvatanja. Prijateljstva dece starijih vaspitnih grupa su kvalitetnija i stabilnija, što se pozitivno odražava na motivaciju i grupno usaglašavanje. Deca u mešovitim grupama u odnosu na uzrasno homogene grupe lakše prevazilaze narcisoidnost (samozaljubljenost) i usmerena su na drugu decu, što podstiče razvoj prijateljstva. Dobijeni nalazi upućuju na to da je vaspitač, u ulozi partnera, ključna osoba koja neguje i podstiče prijateljske odnose, ali i sva socijalna iskustva u vrtiću. Stoga bi vaspitači trebalo da razvijaju podsticajno ili motivišuće okruženje za razvoj i vaspitanje predškolske dece.

Motivation of a pre-school child is based on practical activities and social interaction. Friendship meets a child’s need for establishing relationships with others that are based on loyalty, attachment and affection, thus encouraging a sense of self-worth. Acceptance and support provided by peers encourage development of competencies and motivation for new activities, the play above all. A high level of motivation for early learning is positively correlated with sociability, maturity in different social circumstances, focus on team work and self-confidence; it also predicts motivation for later academic achievements. The aim of the paper is to assess evaluation of different aspects of friendship in pre-school children, in terms of age and group as provided by educationists. The friendship observation scale in pre-school children containing 52 entries was applied to our sample (N=2009) and the educationists assessed the frequency of children’s friendship indicators. The data were analysed, resulting in four factors: friendship converging to altruism, friendship distancing from egoism, friendship distancing from narcissism, and friendship as giving and accepting love. The obtained results indicated significant statistical differences among specific aspects of friendship of pre-school children depending on the kindergarten group. As children grow up, their social relations and ability to accept others become more complex. Children attending senior kindergarten groups tend to establish more stable friendships, which has a positive impact on motivation and group harmonization. Children attending groups composed of different age overcome narcissism (selfinfatuation) and focus on other children, which encourages development of friendship. According to results, an educationist is viewed as a partner and plays a key role in supporting friendship and overall social experience in kindergartens. Hence, educationists should encourage and motivate healthy environment for pre-school children.