Motivacija za učenje, opažanje postupaka učitelja i doživljaj samoefikasnosti učenika u matematici i prirodnim naukama

Abstract

The goal of the research presented in this paper was to determine the correlations among students' motivation for learning, their perception of teachers' practices in class, and student self-efficacy beliefs as well as the presence of these dimensions relative to students' attitudes towards mathematics and science lessons. The results of the secondary data analysis from questionnaires for students obtained in the international research TIMSS 2015 are presented in this paper. The sample included 4036 fourth-grade students from 160 primary schools in Serbia. The results indicate the existence of a relatively high correlation between the self-efficacy beliefs, students' motivation for learning, and their perception of teachers' practices in class. Students expressed a high level of motivation for learning science and mathematics, their perception of teachers' practices is positive and the feeling of self-efficacy is very high. When asked about their motivation for learning, the respondents stressed the importance of interesting content of both subjects, a scientific, research-oriented approach in natural sciences and problem-solving in mathematics. The data obtained in Serbia were compared with the data from other countries included in the TIMSS 2015 project. The responses regarding the three dimensions differ slightly from the responses concerning school subjects. The conclusion is that in the lower grades of primary school teachers' style of teaching is more relevant than the characteristics of the content of individual subjects.

Ispitivani su odnosi između motivacije za učenje, načina opažanja postupaka učitelja na časovima i doživljaja samoefikasnosti učenika, kao i izraženost ovih dimenzija stavova učenika prema nastavi matematike i prirodnih nauka. Prikazani su rezultati sekundarnih analiza podataka dobijenih putem upitnika za učenike u međunarodnom istraživanju TIMSS 2015. Uzorak je obuhvatio četiri hiljade trideset i šest učenika četvrtog razreda iz sto šezdeset osnovnih škola u Srbiji. Prema dobijenim rezultatima, motivacija učenika za učenje je povezana sa doživljajem samoefikasnosti i sa načinima na koje učenici opažaju postupke učitelja na časovima. Učenici izražavaju visoku motivisanost za učenje matematike i prirodnih nauka, pozitivno opažaju postupke učitelja na časovima i imaju visoko izražen doživljaj samoefikasnosti. U kontekstu motivacije za učenje ističe se zanimljivost sadržaja oba predmeta, istraživački pristup u prirodnim naukama, kao i rešavanje problema u matematici. Podaci dobijeni od učenika iz Srbije tumačeni su u odnosu na podatke dobijene u drugim zemljama u okviru istraživanja TIMSS 2015. Odgovori učenika koji se odnose na tri dimenzije stavova u maloj meri se razlikuju u odnosu na nastavne predmete. Zaključeno je da stil rada nastavnika u razrednoj nastavi ima veći uticaj u odnosu na karakteristike sadržaja. PR Projekat Ministarstva nauke Republike Srbije, br.179034: Od podsticanja inicijative, saradnje, stvaralaštva u obrazovanju do novih uloga i identiteta u društvu i br.47008: Unapređivanje kvaliteta i dostupnosti obrazovanja u procesima modernizacije Srbije.